Als iets uit balans is — bij jezelf of in een relatie — haast je dan níet naar de oplossing. Te snel willen fixen, betekent vaak dat je voorbijgaat aan het wezenlijke: het voelen, écht begrijpend luisteren en aanwezig zijn. Dit artikel nodigt je uit om eerst te vertragen, te omarmen wat er is, en te onderzoeken wat er nodig is — voordat er überhaupt iets moet worden hersteld.
World Narcissistic Abuse Awareness Day
In tegenstelling tot fysieke mishandeling laat narcistische mishandeling geen zichtbare sporen na. Het is een vorm van psychologische en emotionele mishandeling, het is onzichtbaar en moeilijk te bewijzen. Toch zijn de effecten blijvend en schadelijk.
Eigen ervaring
Bree vertelt over haar vriendschap van anderhalf jaar die ze verbrak en dat ze erkende dat ze PTSD had. Het verwonderde haar, ze had veel meegemaakt en was daar redelijk doorheen gekomen. Wat was er dan nu aan de hand?
De posttraumatische stressstoornis PTSS
De posttraumatische stressstoornis PTSS wordt ook wel als PTSD posttraumatisch stress disorde aangeduid en heeft als belangrijk kenmerk dat de traumatische ervaring, zonder dat je het zelf wilt, weer naar boven komt. De traumatische ervaring wordt dan opnieuw beleeft
Ze vroeg zich af, dat als zij als psychotherapeut dit doormaakte, hoe moesten gewone mensen dan hiermee omgaan. Dat was haar begin van haar specialisme, de studie naar het (verborgen) narcisme. Ze zag dat mensen niet de hulp kregen die ze nodig hadden, weggaan bij die persoon konden ze niet.
Er is maar één ding dat ze konden doen om verder te kunnen, dat is radicaal accepteren. Het contact verbreken zou ideaal zijn. Niet proberen te fiksen, er is geen genezing! Als het contact verbreken niet kan dan moet je je zelf veranderen, wat heel moeilijk is. Ga maar na, iemand die verlegen is en je wilt dat veranderen. Het kan jaren kosten en dan nog. Kun je je niet losmaken, bescherm jezelf dan.
Open of verborgen narcist
Aan de manier waarop een narcist zich toont, kun je zien wat voor type het is. Een open of verborgen narcist. Open narcisten zijn luid en aanwezig, een verborgen narcist verbergt het vanbinnen, is stiller, is kwetsbaar, nederig en voelt zich vaak het slachtoffer. Bij gesloten deuren is het een monster.
Hij kan van buiten erg hulpvaardig lijken. Verborgen narcisten kunnen veel bereiken en in hoge posities terechtkomen. Ze omringen zich met mensen die macht en succes hebben en ze hebben altijd een antwoord. Komen ze in een crises terecht, bv waarin hun partner ziek is of ze verliezen hun partner dan zijn zij het slachtoffer.
Zeg nooit dat ze een narcist zijn, dan zeg je eigenlijk dat hij niet zo geweldig is. Dan kom je aan zijn diffuse mechanisme, en om daar dan mee om te gaan wordt hij passief agressief. Je moet stoppen met hem te bewonderen en radicaal accepteren dat hij niet zal veranderen.
De aanpassing ligt bij jou!
Interne waarschuwingssignalen
Mensen moeten zich echt concentreren op de interne waarschuwingssignalen, omdat die altijd betrouwbaarder zijn. Cognitieve dissonantie is teken nummer één dat je in een gewelddadige relatie zit. Cognitieve dissonantie en het masker vanzelf rechtvaardiging.
Herken en erken
“Het is geen ontkenning. Ik ben gewoon heel selectief over de realiteit die ik accepteer.“
Het is de onaangename spanning die iemand ervaart bij tegenstrijdige overtuigingen, ideeën, opvattingen of bij handelen, en in strijd is met je eigen overtuiging. Het is alsof er tegelijkertijd een liefdesverhaal en een horrorshow is en dat niet weten. Je misbruiker lijkt ook je redder. Die je troost biedt. Dat soort geestelijk ongemak. De neiging hebben om te rationaliseren en te rechtvaardigen en dát houd je gevangen in de relatie.
Herken en erken deze ervaring van het samenzijn met een narcist, vooral in het begin. Je wordt veel beloofd, je wordt geholpen en gezien op een manier dat je misschien echt het gevoel gaf dat het waar kan zijn. De narcist zal wortel schieten. Zeker als je in een onstabiele situatie zit en hij je schijnbaar van dat alles weg kan nemen. Ze lijken alle problemen op te lossen. Ze zijn zo geweldig op papier, ze kunnen charismatisch zijn en je zo goed laten voelen. Vooral als in een periode zit waarin je kwetsbare bent, dan werkt je verdediging niet optimaal. Je zult meer open zijn, misschien toleranter en minder grenzen hebben. De narcisten kan zo bij je naar binnen komen in je denken en doen.
Onze ouders en/of verzorgers zijn primaire sjablonen voor onze toekomstige relaties. Dus als we een onzekere gehechtheid hebben. Als we opgroeiden met het gevoel dat we nooit genoeg of niet gezien werden. Of als we het gevoel hadden dat we altijd aan de behoeften van onze verzorgers moesten voldoen. Dan moeten we daar echt aan werken. Want die thema’s spelen keer op keer een rol in ons leven en relaties.
Er zijn geweldige mensen
Er zijn echt geweldige mensen die heel gemakkelijk zijn in de omgang, flexibel, goedhartig, coöperatief, houden niet van confrontatie. Zulke mensen wil je in je leven, ze zijn gewetensvol, hebben zelfdiscipline. Wanneer ze je hun woord geven zullen ze het nakomen. Ze nemen veel initiatief, ze zijn erg loyaal, ze kunnen ordelijk en georganiseerd zijn. Het zijn fixers en doeners. Sommige mensen die zich realiseren dat ze in een slechte relaties zijn (geweest), hebben zo vaak een diep gevoel van schaamte en zelfverwijt.
Ondersteuning
Je weet niet wat je niet weet en dit is het moment om jezelf echt veel medeleven te schenken en tegen jezelf te praten zoals je tegen je beste vriend of je partner zou praten. Je bent waarschijnlijk al genoeg in elkaar geslagen en bekritiseerd, en dat hoef je jezelf niet aan te doen. Gun jezelf dus wat medeleven. Ondersteuning is cruciaal voor genezing, je moet verbinding hebben. Mensen hebben de neiging om zich te willen isoleren en thuis te blijven. Je moet steun hebben. Doe veel aan zelfreflectie en werk aan je kennis over een narcist zodat je kunt voorkomen dat dit weer gebeurt.
Voorbeelden van Bree
De vos en de druiven
Een hongerige vos zag een fraaie tros druiven hangen aan een lange wijnstok.
‘Die zien er lekker rijp uit,’ dacht de vos.
Hij ging op zijn twee poten staan om de druiven te grijpen, maar de tros hing te hoog. De vos nam een aanloopje en sprong hoog in de lucht, maar nog kon hij de tros niet bereiken. Wat de vos ook probeerde, het lukte hem niet de druiven te pakken. Dus gaf hij op. De vos keerde zich om, met de neus in de lucht en liep weg alsof het hem niks kon schelen.
‘Ik dacht dat die druiven rijp waren,’ zei hij tegen zichzelf, ‘maar nu zie ik dat ze toch zuur zijn.’
Aesopus (ca. 600 voor Christus)
Jonnie Bravo
Vijf persoonlijkheidskenmerken
De vijf persoonlijkheidskenmerken uit de Big Five persoonlijkheidstheorie zijn extraversie, vriendelijkheid, emotionele stabiliteit, ordelijkheid en openheid. Op basis van iemands score op deze vijf persoonlijkheidskenmerken krijg je een goed beeld van iemands persoonlijkheid.
Door niet meteen te fiksen, open je de deur naar diepgang. Je leert dat herstel niet altijd uit actie komt, maar vaak uit stil zijn, luisteren en contact maken. Vanuit die houding ontstaat rust, helderheid en pas daarna natuurlijke verandering.
Drie reflectievragen voor de lezer
- Wanneer merkte je voor het laatst dat je wilde fiksen – terwijl er eigenlijk ruimte nodig was?
- Wat gebeurde er toen je juist níet in actie kwam, maar bleef voelen of luisteren?
- Hoe kun je vandaag een situatie laten bestaan zonder meteen een oplossing na te streven?
