De verborgen strijd van mannen die willen scheiden van een narcist
Wat in de VS wordt beschreven, geeft ook in Nederland stof tot nadenken. Sommige juridische details verschillen, maar de menselijke dynamiek is universeel.
Echtscheidingsstrategie voor mannen die eruit willen zonder genaaid te worden en hun verborgen problemen.
John Nachlinger is echtscheidingsadvocaat, bemiddelaar en echtscheidingscoach die voornamelijk mannen helpt.

Recht doen begint waar iemand eindelijk durft te zien wat er echt gebeurt.
Scheiden van een narcist
Hoe kun je jezelf beschermen als een man scheidt van een vrouwelijke narcist?
Het is een heel moeilijke situatie voor mannen om in terecht te komen. De kinderen tegen hen worden opgezet door de vrouwelijke narcist, waarbij ze de boeman worden. Hoe gedraagt zij zich bij een scheiding en wat moeten we doen om onszelf en onze kinderen te beschermen.
Als je kijkt naar de statistieken van het percentage mannelijke en vrouwelijke narcisten, dan is 50 tot 75% mannelijke narcist, en dus krijgen zij de eer. Maar wat als je tot die 20% behoort?
5% van de mannen die met een narcist samen zijn, worden geconfronteerd met unieke uitdagingen. Bij al mijn mannelijke cliënten zie ik dat de vrouwelijke narcist niet alleen haar narcistische vaardigheden gebruikt, maar ook een hele reeks vrouwelijke eigenaardigheden die een extra laag van gekte toevoegen.
Unieke uitdagingen die mannen tegen komen
Veel mannen die scheiden van een narcistische vrouw stuiten op ongeloof — niemand denkt dat een vrouw een narcist kan zijn. Documenteren wordt daardoor een overlevingsstrategie: alles vastleggen, alles bewaren, want zonder bewijs sta je zwak.
Het lijkt erg op veel van de problemen waar vrouwen mee te maken hebben. Maar ik denk dat er nog iets bij komt. Veel mensen geloven mannen niet dat een vrouw een narcist kan zijn. Het is een soort 70-30 verdeling, dus je had al het gevoel dat ze je niet geloofden dat je met deze persoon hebt samengewoond, en nu ga je door deze scheiding met deze persoon. Dus de uitdaging is dat je gewoon helemaal niet wordt geloofd.
Documenteren is absoluut nodig
In situaties met een lastige persoon is het belangrijk om alles goed vast te leggen. Documentatie kan objectief aantonen wat je bedoelt, dus zorg dat je feiten verzamelt in plaats van alleen te vertrouwen op je eigen verhaal.
Dingen zoals e-mails, sms-berichten, dat soort communicatie. Ik zou zeggen: communiceer alleen met hen via iets dat kan worden afgedrukt en aan een rechter kan worden voorgelegd. Daarbij moeten we ons er ook heel bewust van zijn dat we de man moeten laten lijken alsof hij net zo slecht is als zijn vrouw.
Als je te maken hebt met iemand die allerlei beschuldigingen tegen je uit als een manier om het verhaal te controleren en het gebeurt rond iets als een voogdijruil of iets dergelijks. Neem het dan op als je kunt, als dat is toegestaan waar je woont. Of neem iemand mee, bijvoorbeeld je moeder of iemand anders die precies kan zien wat er gebeurt. Want je wilt jezelf zo goed mogelijk beschermen tegen iemand die vastbesloten is om het systeem tegen je te gebruiken.
Rechters
In principe zijn mannen niet zo goed als vrouwen als het om documenten gaat. Maar vorige week zag ik een spreadsheet en ik dacht: ‘Oh mijn god, ik zeg het hem al een jaar: documenteer en documenteer.’ Maar toen ik deze spreadsheet zag, was het verbazingwekkend. We zijn meestal niet perse zo georganiseerd, ze documenteren wel, maar dit was gewoon elk moment van de dag.
Mensen moeten zich realiseren en zeker mannen, dat een rechter reageert op patronen. Dus als ze het voor de 14e keer deed, of de verschillende dingen met elkaar in verband kunt brengen, heeft dat meer impact.

Dat is dus het belang van dit documentatiespel. Het is arbeidsintensief, maar als je wordt aangevallen, heb je dit soort bewijs nodig. Je weet dat ze over je heen zullen lopen, ze zullen je belasteren en over je liegen en al die andere dingen. En anderen zullen ze tegen je opzetten, gewoon zodat ze kunnen winnen. Ze gebruiken dus vaak gaslighting.
Hoe wordt gaslighting gebruikt?
Hoe gebruiken vrouwelijke narcisten het tegen mannen? Ik weet hoe mannen het tegen vrouwen gebruiken, maar hoe gebruiken vrouwelijke narcisten het tegen mannen?
Het is heel erg vergelijkbaar. De meeste mannen die getrouwd zijn met een echte narcist, worden al jarenlang onderdrukt. Het is dus heel gemakkelijk om ze te gaslighten, omdat hun zelfvertrouwen sowieso al erg laag is geworden en ze zijn er al zo aan gewend om gewoon voortdurend vertrapt te worden. Ze herkennen het niet als narcisme. De meeste vrouwen weten wel wat gaslighting is. Mannen weten dat gewoon niet, en ze zien het als iets heel anders.
Gebruik je agenda
Dit geldt ook voor financiële zaken. Als je te maken hebt met iemand die zo moeilijk is, geef ze dan nooit contant geld. Doe nooit iets dat niet op papier staat. Als er geen papieren spoor is om te bewijzen wat je hebt gedaan sta je niet sterk. Ik kan het niet genoeg benadrukken. Je moet jezelf beschermen tegen mensen die dit doen, en eerlijk gezegd is je agenda je beste vriend. Gebruik je agenda o.i.d. zoveel mogelijk.
Dat is een van de eerste lessen die ik mannen leer als ik ze voorbereid op een scheiding. Pak je agenda erbij en noteer alles wat ook maar enigszins van belang is. Schrijf het op, want je weet nooit of het belangrijk zal zijn of niet.
Het is belangrijk om alle relevante gebeurtenissen zorgvuldig te documenteren. Dit draagt bij aan transparantie en kan bescherming bieden wanneer er beschuldigingen van huiselijk geweld worden geuit, wat regelmatig voorkomt binnen familiezaken.
In sommige gevallen worden dergelijke beschuldigingen ingezet als strategie binnen voogdijprocedures, of aangewend door individuen om macht uit te oefenen, bijvoorbeeld door het aanvragen en intrekken van straatverboden.

Dergelijke situaties onderstrepen het belang van nauwkeurige verslaglegging ter ondersteuning van eerlijkheid en duidelijkheid in juridische processen. Dus in die situatie moet je zoveel mogelijk van je gesprekken opnemen. Als je een videocamera in je huis kunt installeren, doe dat dan ook. Zorg ervoor dat dit legaal is in het rechtsgebied waar je woont, maar als het legaal is en dat is het op de meeste plaatsen, doe het dan om jezelf te beschermen.
Op die manier hebt je dat bewijs als je partner, die gekke persoon, beschuldigingen tegen je begint te uiten. Dan hoeft je je niet te vertrouwen op een rechter die je wel of niet gelooft. Als het gaat om gaslighting maakt het niet uit of het een man of een vrouw is. Ze denken dat de unieke uitdaging voor een man de vrouw is. Ik ben de moeder: ‘En jij hebt geen rechten op de kinderen. Je weet niet eens hoe je hun luier moet verschonen. Dat weet je niet,’ en dat zullen ze gebruiken. Dat soort verhalen.
Dus als het gaat om gaslighting in welke vorm dan ook, is het belangrijk om je rechten te kennen. Ik heb het één keer meegemaakt met een feestje, nu noemt ze me een alcoholist. Weet je, als je een woeste alcoholist bent, doe het dan niet meer.
Maar als je dat niet bent, verzamel dan het bewijs en zorg ervoor dat alles wat ze tegen je gebruiken, je kunt bewijzen dat het gaslighting niet waar is.

Kinderbescherming inschakelen
Een andere methode die soms wordt toegepast, is het inschakelen van de kinderbescherming met als doel meer voogdij te verkrijgen. In Colorado VS kan iemand gearresteerd worden wanneer de politie wordt gebeld na een conflict tussen personen die een intieme relatie hebben of samenwonen.
De wet vereist in dergelijke gevallen dat er een arrestatie plaatsvindt, en indien de politie betrokken raakt, kan de kinderbescherming worden ingeschakeld. Vervolgens kan een arrestatie volgen op basis van beschuldigingen die mogelijk verband houden met de voogdijsituatie.
Dat zag ik zo vaak bij mannen en vrouwen die eronder komen te lijden omdat ze niets hebben. Bij mannen is dat meestal zo, zij zijn degene waarbij de vrouw een narcist is. Zij doet alle slechte dingen, dus verzinnen ze een valse aangifte, dus een valse arrestatie.
Steungroep en strategieën
Ik had vroeger een steungroep waar ik persoonlijk leiding aan gaf en we hadden 40 mensen. We hadden nooit minder dan zes mensen die door hun narcist waren gearresteerd. Dus als dat de tactiek is en moet je je voorbereiden, dan is dat bewijs. Bewijs de patronen, bewijs wat er aan de hand is, bewijs de waarheid met echte dingen.
Het uitlokken van een reactie is een veelgebruikte strategie. Er wordt druk uitgeoefend totdat je uiteindelijk reageert. Vervolgens wordt je als de boosdoener neergezet, waarbij jouw reactie mogelijk wordt vastgelegd. Wees er daarom altijd van bewust dat gesprekken kunnen worden opgenomen.
Gedraag je professioneel en beheerst wanneer je persoonlijk contact hebt, zodat je voorkomt dat jou emoties bespeeld worden en deze situaties tegen je gebruikt worden, bijvoorbeeld in kwesties rondom het ouderlijk gezag.
Maar ik denk dat de vrouwen die dit willen gebruiken het eigenlijk meer doen als een dreigement. Want vergeet niet dat er een soort maatschappelijke onderstroom is dat mannen toch al genaaid worden en gescheiden worden. En dus hebben veel mannen, wanneer ze hiermee beginnen, zelfs als ze niet scheiden van iemand die een narcist is, al het idee dat de moeder de overhand zal hebben bij de voogdij.
Ze weten dat de vrouw de overhand zal hebben als het gaat om geld. Ik krijg minstens één keer per week de vraag: ‘Mijn vrouw verdient meer dan ik. Heb ik recht op alimentatie?’ En dan zeg ik: ‘Weet je, al onze wetten zijn genderneutraal in de Verenigde Staten, in elke staat.
Maar er is die perceptie dat mannen geen alimentatie kunnen vragen, dat mannen geen voogdij kunnen krijgen. En dus als je te maken hebt met iemand die iemand anders manipuleert, die een echte narcist is. Dreigen ze niet alleen, maar het gaat echt dieper, want dat is al ingebakken in het geloofssysteem van veel mensen over wat echtscheiding is.
Dus vaak is alleen al de dreiging om de politie te bellen genoeg. En als ze dan wel de politie bellen om een straatverbod te krijgen, hoeft er niemand te worden gearresteerd. Ik weet dat dat in veel staten het geval is. Maar alleen al de dreiging is meestal genoeg om veel van deze mannen, die hier al jarenlang aan blootgesteld worden, in toom te houden.
Je mindset en voogdij
Dus als je het echt tot de kern terugbrengt, moet je gewoon gaan uitzoeken hoe je je mindset kunt veranderen, zodat dit allemaal kan werken. En dat is waar veel mannen in deze situatie volgens mij niet eens aan denken.
Ze denken aan de scheiding. Ja, je moet advies inwinnen bij een echtscheidingsadvocaat. Je moet weten wat de wet is. Je kinderen kunnen niet van je worden afgenomen, of al die andere dingen die ik steeds hoor. Je weet dat je vrouw niet de voogdij over de kinderen krijgt. Je weet dat je de voogdij krijgt, dat je rechten hebt ten aanzien van de kinderen. Al die dreigementen zijn gewoon belachelijk, stomme dreigementen. Je mag je daar niet door laten beïnvloeden. Maar een deel daarvan is ook dat je je omringt met de juiste professionals die je kunnen helpen om te beseffen dat je met deze persoon bent geweest.

Want ik denk niet dat veel mannen echt kunnen herkennen wanneer hun vrouw een ‘kunstenaar’ is.
Als je met deze persoon bent geweest en begint je je mindset aan te passen. Zodat de dingen die ze doen misschien niet zoveel invloed op je hebben. En ik vind dat echt net zo belangrijk als sommige andere dingen waar we het over hebben gehad.
Financieel misbruik en het belang van grenzen
Vrouwelijke narcisten gebruiken vaak geld als machtsmiddel. Van emotionele chantage tot valse beschuldigingen over onderhoud — financiële controle wordt een wapen. Grenzen stellen is cruciaal om niet opnieuw in de val te lopen.
Ik zeg dit altijd tegen mijn mannen, het is een soort voorbereiding op de klap. Alsof het een snelvuurgeweer is, schot, schot, schot, schot en beschuldiging en beschuldiging. Het lijkt dat vrouwen het ergste krijgen. Maar nogmaals, procentueel gezien zijn er niet zoveel als vrouwen.
Het zijn de mannen die een vrouwelijke narcist hebben. We kunnen dit niet verzinnen. Het is zo pijnlijk omdat ze niet alleen hun kinderen beïnvloeden, maar vaak ook de portemonnee. Een soort financiële tactieken en manipulatie die vrouwen tegen mannen gebruiken.
Het eerste is gewoon de beschuldiging dat je hen niet ondersteunt, dat je haar of je gezin niet meer ondersteunt. Dan nemen ze het geld dat ze krijgen en verstoppen het om hun punt te bewijzen. Dat zie ik heel vaak gebeuren, omdat veel mensen niet nadenken.
Ze denken: oké, mijn vrouw vraagt om geld voor wat dan ook. Dus ik geef haar gewoon mijn creditcard. Ik geef je wat je wilt, wat dan ook.
Ik geef je geld en er is geen direct bewijs dat je daadwerkelijk iets hebt gegeven. Daardoor is het veel makkelijker om te beweren dat je je gezin niet onderhoudt. En dat gebeurt heel vaak.
Tijdens het proces
Maar veel andere dingen hangen af van waar je je bevindt in het proces. Zoals het regelen van de scheiding versus tijdens de maanden en jaren die eraan voorafgaan? Veel mannen in deze situatie zijn er gewoon van overtuigd dat het oké is dat hun vrouw misschien niet zoveel werkt als ze zou kunnen, of dat ze helemaal niet werkt. Ze zijn er zo van overtuigd.
Wanneer ze het echtscheidingsproces ingaan, maken ze zich te druk over het inkomen van hun vrouw, ook al zouden ze dat misschien moeten doen, want als je eenmaal gaat scheiden, kan niemand gewoon blijven zitten en niets doen. Ik bedoel, als je bent opgeleid of werkervaring hebt, moet je gaan werken en dan is dit niet de situatie waarin je, als je gaat scheiden, gewoon kunt doorgaan met precies hetzelfde te doen als toen je getrouwd was.
Gehersenspoeld
Het kan logisch zijn als je getrouwd bent dat iemand thuisblijft om voor de kinderen te zorgen, en iemand anders gaat werken, maar dat is niet langer het geval. Na de scheiding zijn sommige van deze mannen zo gekneveld dat ze zo bang zijn voor hun vrouwen, vooral wat betreft de voogdij dat ze echt gefixeerd raken op de voogdij.
Dat als ze hun vrouwen te ver pushen op het gebied van geld, ze de voogdij over hun kinderen zullen verliezen. Omdat ze al die jaren een soort hersenspoeling hebben ondergaan, dat dat precies is wat er zal gebeuren als ze te ver gaan.
Ze zijn gehersenspoeld met gaslighting met de woorden: ‘Als je dit doet, zal ik ze meenemen.’ En dus, lopen ze op een te dun koord om het te proberen. Ze nemen vaak veel meer verantwoordelijkheid op zich dan nodig is, en dat doen ze in het belang van de kinderen.
Maar zelfs dat wordt misbruikt en ik heb veel mensen gehad, allemaal mannen, die aanboden om de uitgaven van de kinderen te betalen. Ik betaal de uitgaven van de kinderen. En dan zie ik het financiële misbruik.

Grenzen stellen is geen strijd — het is de keuze om niet langer te verdwalen.
Financiële grenzen stellen

Dit gaat maar door: ‘Ik heb dit net gekocht. Ik heb dat gekocht. Hier is de rekening.’
Dus is het stellen van grenzen heel belangrijk, want ze zullen die grens misbruiken, wat je ook mondeling bespreekt. Dus als je geen grens hebt en je neemt gewoon die verantwoordelijkheid op je, kun je een clausule toevoegen die zegt dat beslissingen boven de 50 dollar eenzijdig genomen moeten worden.
Dan kun je zeggen: ‘Dat is niet mijn probleem. Wat je budget ook is, ga geen gigantische scooter of auto voor je kinderen kopen zonder met mij te overleggen, want daar draai ik niet voor op.’
Veel mannen beseffen niet dat ze dat kunnen doen. Ze doen zo hun best om het beste voor hun kinderen te doen. Natuurlijk, ik koop alles voor ze. Ze beseffen alleen niet hoe dat later misbruikt kan worden. Je weet wel, 400 dollar, sportshirts en zo. Alsjeblieft, jongen, dit is voor mama.
Maar mama zegt dat papa dat nooit voor je heeft gekocht. Hier papa, neem de bittere pil.
Het is alsof de macht en controle die voortkomt uit die koopkracht de kinderen dichter bij de narcistische ouder kan brengen, omdat ze dan overkomen als de held. Ik koop een scooter voor je, ik heb een nieuwe auto voor je gekocht. Maar eigenlijk was het de vader, want hij kreeg de rekening, toch?
Als je geen grenzen en beperkingen stelt, word je je hele leven financieel misbruikt door je kinderen, want dat is wat de vrouwelijke narcist doet. Ze heeft recht op alles, en nogmaals, ze koopt wat ze wil. En hier is de rekening. Dus zie je de financiële aspecten? Werken in de arena met vrouwelijke slachtoffers.
Geen ruimte voor interpretaties geven
Je moet zeer duidelijke en gedetailleerde gerechtelijke bevelen hebben. Ze moeten zo duidelijk mogelijk zijn, wat betekent dat iedereen luistert. Wees niet je eigen advocaat. Schrijf niet je eigen schikkingsovereenkomst, want dat kun je niet te precies doen.
Je moet vage overeenkomsten vermijden waarin je ruimte laat voor interpretatie.
Voor elke aankoop van meer dan 50 dollar is schriftelijke toestemming vereist. Als er geen toestemming is, is er geen verantwoordelijkheid, dat is duidelijk en ondubbelzinnig.
Het is heel duidelijk als dat niet het geval is, als het meer is dan dat en je hebt niet schriftelijk toestemming gegeven, dan is er geen verantwoordelijkheid. Maar dat geldt niet alleen voor geld, ook voor je voogdij, geplande beslissingen, beslissingsbevoegdheid, alle financiële afspraken, alles moet heel duidelijk worden uitgelegd.
In principe moet je bijvoorbeeld niet alleen zeggen dat de oudertijd van 8.00 tot 17.00 uur is. Je moet precies aangeven waar je elkaar ontmoet. Als je elkaar ergens ontmoet, wie zorgt dan voor het vervoer? Dat moet heel precies zijn, en hoe specifieker, hoe beter. Hoe meer details, hoe beter. En dat geldt ook voor alle beslissingen die je neemt, bijvoorbeeld als de kinderen al activiteiten doen die ze leuk vinden, vermeld dan dat de kinderen die activiteiten mogen blijven doen, ook al heeft een van de ouders besloten dat ze dat niet meer mogen doen.
Je moet proberen dit zo waterdicht mogelijk te maken, als je eenmaal je gerechtelijk bevel hebt. Gebruik alle communicatiemiddelen die we nu tot onze beschikking hebben. Onze Family Wizard is erg populair. Mensen gebruiken het graag en nu kun je er zelfs videoconferenties mee houden en die worden opgenomen, want een van de beschuldigingen die ik steeds hoor, is dat moeders op een meter afstand zitten en meekijken met de communicatie tussen het kind en de vader. Daardoor voelt het kind zich niet op zijn gemak.
Een van de andere dingen die ik zie dat mannen de neiging hebben tegen narcisten, is om toe te geven. Het huis opgeven en weggaan, maar het is voor de kinderen. Het is een grote uitgave en ze zijn vaak veel te gul. Dus wees je bewust van je rechten.
Het huis
Als je het huis wilt opgeven, wat gebeurt er dan als de kinderen zijn afgestudeerd? Krijg je je geld terug? Mag je het verkopen? Wees je er bewust van dat het geen oplossing is die in één keer alles oplost. De kinderen krijgen het huis. Zij niet, zij moeten verhuizen en al dat andere gedoe.
Je wordt gemanipuleerd door de vrouwelijke narcist om haar het huis te geven. En dat is niet noodzakelijkerwijs hoe de wet werkt. Ken dus je rechten, weet wat je kunt doen. Heb je iets met betrekking tot het huis, wil je er later iets mee?
Het huis is altijd iets heel belangrijks voor meestal één persoon. Het is eigenlijk zo ver gekomen dat ik recentelijk heb gezien, dat beide partijen niet echt meer iets willen, niet echt meer het huis willen. Maar waar ik denk dat het argument echt begint te spelen bij iemand, is het soort vrouw dat in het huis blijft wonen en geen financiële gevolgen ondervindt van het feit dat ze heel lang in het huis blijft wonen.
Wanneer een van de partners in het huis wil blijven wonen, dient de andere partij uitgekocht te worden, ongeacht de huidige rente. Het is belangrijk dat de kinderen de mogelijkheid behouden om in het huis te blijven wonen, wat over zeven jaar aan de orde zal zijn.
De vraag rijst waarom er een periode van zeven jaar afgewacht moet worden. Indien men hiervan afwijkt, kan dit negatieve gevolgen hebben voor het welzijn van de kinderen. Het is een complexe situatie die zorgvuldige overweging vereist.
Het is belangrijk om de focus te houden op zaken waarover je daadwerkelijk controle heeft. Wanneer de wens bestaat om in de woning te blijven wonen, is het raadzaam om constructief mee te denken over mogelijke oplossingen. Indien dit een geschikt compromis is, kan ermee ingestemd worden dat de persoon in de woning blijft.
Vraag indien nodig of je elders kunt bijdragen aan een oplossing. Soms vereist een efficiënte afwikkeling van een scheiding enige flexibiliteit; wanneer je bijvoorbeeld te maken heeft met een lastig onderhandelingsproces, kan het noodzakelijk zijn ergens concessies te doen om onnodige vertragingen te voorkomen en het traject te bespoedigen.
Wat is je doel?
Dus je moet bedenken wat het doel is. Wat is het belangrijkste voor je? En zorg er dan voor dat je krijgt wat voor jou het belangrijkste is, zelfs als dat betekent dat je iets aan hen moet opgeven. En je weet dat dat altijd kan. Er zijn altijd manieren om dingen te ruilen. Je kunt bijvoorbeeld ondersteuning ruilen voor een bezit, of een pensioenrekening ruilen voor een huis. Er zijn altijd manieren om dat te doen, dus ik zou me niet te veel blindstaren op bezitterigheid. Dit is gewoon een algemeen advies voor iedereen, maar wordt nooit te bezitterig over een bezit.
Bijvoorbeeld, dat ze in het huis zou willen blijven wonen. Als het niet zo belangrijk voor je is, zoek dan een manier om het te geven. Of als ze het echt heel graag wil, zorg er dan voor dat je advocaat het laat lijken alsof je een beetje hard speelt. Dat je iets van waarde terugkrijgt, zodat je het uiteindelijk kunt geven en zij het gevoel heeft dat ze gewonnen heeft. En jij eigenlijk niets verloren hebt, omdat het voor jou toch niet zo belangrijk was.
Het is belangrijk om te weten wat je doelen zijn en niet in te gaan op het narcistische gedrag.

Zeg tegen je advocaat: “Hé, dit is wat ze vraagt. Welke creatieve ideeën kun je bedenken? Kan ik mijn pensioen behouden? Zij houdt het huis. Kunnen we op deze manier onderhandelen? Kan het een afkoop zijn in de komende jaren? Of kan het iets anders zijn?
Zomaar accepteren?
Oké, je kunt het huis krijgen en dan breekt het dak en moet je het repareren. Het is gewoon iets waar mensen op moeten worden gewezen. Want als ze zeggen dat in dit geval een man de kostwinner was, dan wordt dit een probleem met het huis.
Als de andere persoon die onderhoudskosten niet kan betalen nadat je hem of haar een huis hebt gegeven of het X aantal jaar hebt laten gebruiken, zodat ze kan werken. Vaak werken die dingen averechts.
Manipulatie in therapie en co-ouderschap
Therapie en oudergesprekken kunnen door narcisten worden ingezet om het verhaal te herschrijven. Een onafhankelijke evaluatie of oudercoördinator helpt om feiten en patronen te scheiden van emotionele beïnvloeding.
Bij het observeren van mensen, is dit het laatste is waar ik het over wil hebben. Is dat vrouwelijke narcisten therapie manipuleren met de kinderen. Ze zorgen ervoor dat de kinderen de therapeut laten weten wat jouw demon is en dat het allemaal om de vader draait.
Lastercampagnes en de leugens
Ze gaan daar heen en geven vorm aan het verhaal in de therapie. Ze proberen de kinderen en de therapeut te controleren met hun verhaal. Ik zie dit ook bij alle andere mensen die erbij betrokken worden. Het manipuleren van het verhaal is wat er altijd gaat gebeuren. Dus hoe gaat een man om met dat soort lastercampagnes en de leugens die naar voren komen in de therapie?
Wanneer het gaat om het vaststellen van voogdij, is dit een proces dat zorgvuldig en stapsgewijs wordt doorlopen, in plaats van iets dat onverwacht tijdens therapie aan de orde komt. Het is raadzaam om een gekwalificeerde voogdijdeskundige of psycholoog in te schakelen die bevoegd is tot het uitvoeren van relevante evaluaties.
Personen met narcistische trekken zullen dergelijke onderzoeken doorgaans liever vermijden, aangezien zij dan onderworpen worden aan middelen zoals de MMPI-2 en andere evaluatie-instrumenten die mogelijke narcistische persoonlijkheidskenmerken kunnen aantonen of ten minste sterk suggereren.
Het wordt doorgaans vermeden om dergelijke stappen te ondernemen. Indien je verwacht aanzienlijke problemen te zullen ondervinden met een andere partij op het gebied van co-ouderschap, is het raadzaam om aan te dringen op een evaluatie.
Met zo’n uitgebreide evaluatie worden niet alleen verschillende evaluatie-instrumenten gebruikt, maar vinden er ook gesprekken plaats met beide ouders, afzonderlijk met de kinderen, en overige betrokkenen zoals leraren, buren en artsen. Uiteindelijk resulteert dit in een rapport waarin alle relevante bevindingen overzichtelijk zijn weergegeven.
Dat kan dan aan een therapeut worden gegeven, zodat die het kan bekijken voordat hij of zij begint met de behandeling van de kinderen. Dus in plaats van dat de ouders het verhaal vormgeven, heb je dit rapport al klaar.
Ik heb eerder soortgelijke rapporten gebruikt toen ik wist dat therapie nodig zou zijn, gewoon zodat we iets hadden, iets van een professional in de geestelijke gezondheidszorg dat therapeuten kunnen gebruiken.
Ouderschapscoördinator
En soms betrek je er ook andere mensen bij, zoals een ouderschapscoördinator. Deze kan tot op zekere hoogte ingrijpen. Als een van de ouders probeert al deze eenzijdige gesprekken met een therapeut te voeren en al dat soort dingen, kun je hen indien nodig inschakelen om van therapeut te veranderen.
En zorg er ten slotte voor dat je om de beurt de kinderen meeneemt. Doe therapie en laat haar niet als enige de kinderen naar de therapie brengen. Zorg ervoor dat jullie om de beurt de kinderen naar de therapie brengen, zodat jullie allebei enige interactie hebben met de therapeut.
Als de therapeut de kinderen heeft ontmoet, zouden ze eigenlijk niet meer met de ouders moeten praten, tenzij het iets over de kinderen zelf betreft. Als een therapeut voortdurend contact heeft met één van de ouders, dan is het tijd om een nieuwe therapeut te zoeken.
Ik zou eisen dat de therapeut met jullie beiden tegelijk communiceert, bijvoorbeeld via sms’jes of e-mails. Maar zorg ervoor dat iedereen in dezelfde communicatie zit, zodat je kunt zien of wat er gebeurt. Er zijn gewoon heel veel dingen die je kunt doen, maar het begint allemaal met het erkennen dat je dit probleem hebt en alles doen wat je kunt om je kinderen te beschermen. En dat is wat we hier doen, de kinderen beschermen tegen een ouder die ze tegen de andere ouder probeert op te zetten.
Het ouderschapsplan
Je kunt in het ouderschapsplan expliciet vermelden dat geen van beide ouders in de kamer aanwezig mag zijn wanneer het kind therapie krijgt. Zoveel narcisten willen erbij zijn, dan hebben ze de controle. Het kind is dan niet vrij om te zeggen: “Normaal gesproken dwingt hij/zij me om dit te doen” of “Ze zijn bang omdat er een leeuw boven hen hangt wanneer ze in therapie zijn.” Ze zitten bovenop hen als ze in therapie zijn.
Ouders dienen zich niet te mengen. Het is belangrijk dat kinderen therapie kunnen volgen, zodat ze leren hoe ze het beste om kunnen gaan met een narcistische ouder; anders kan het perspectief in de therapie worden beïnvloed.
Er zijn gevallen bekend waarbij ouders hun kinderen instrueren om specifieke gebeurtenissen te bespreken tijdens therapie, waardoor het kind mogelijk niet vrij is om eigen ervaringen te delen. Hierdoor ontstaat het risico dat het proces niet volledig objectief verloopt.
Dus als je een regeling treft waarbij geen van de ouders aanwezig is, bescherm je de kinderen en waarborg je hun privacy. Zo krijgen ze de kans om vrijuit te spreken zonder invloed van een ouder.

Je kunt dit in je beschikking zetten, maar je weet dat een echte narcist zich toch niets aantrekt van wat er in de beschikking staat, en misschien wel opzettelijk probeert de therapie helemaal te verstoren. Dat wil geen enkele therapeut.
Ik vraag me af of een therapeut een ouder in de kamer zou toestaan voor elke sessie. Ik denk dat het tot op zekere hoogte afhangt van de leeftijd van het kind. Je overeenkomst moet zo grondig en specifiek mogelijk zijn en alles bevatten wat je maar kunt bedenken, maar dit is een situatie waarin de ouderschapscoördinator een uitstekend hulpmiddel is.
Dit is iets dat misschien niet meteen duidelijk is. Het wordt misschien een probleem op het moment dat je alles doorneemt, maar je hebt iemand nodig die later tegen de partijen zegt: ‘Nee, geen van jullie mag tijdens de therapie bij de kinderen in de kamer zijn.’
Dus denk na over wat je kunt bedenken. Je voogdijovereenkomst zou waarschijnlijk wel 100 pagina’s lang kunnen zijn met alles wat erin moet staan, maar je moet er ook slim mee omgaan. Hoe meer ik iedereen vertel, hoe meer bepalingen er zijn. Hoe langer het kan duren om te scheiden, omdat er meer is om over te vechten.
In het ouderschapsplan een oudercoördinator
In deze hypothetische situatie lijkt het erop dat therapeuten regelmatig worden beïnvloed door de narcist en de onwaarheden geloven die worden verteld. Dit vormt een belangrijk knelpunt in de behandeling.
Er zijn deskundige therapeuten die zich alsnog laten meeslepen door de charme van de narcistische persoon. Ook slachtoffers kunnen hierdoor worden beïnvloed; het charisma is immers sterk aanwezig. Essentieel is echter hoe therapeuten reageren op bezwaren die worden ingebracht. Als een therapeut aangeeft dat de situatie acceptabel is, zou ik aanraden om een oudercoördinator in te schakelen.
In de praktijk zie ik deze aanpak bij ouders niet vaak terug in ouderschapsplannen, wat naar mijn mening zorgwekkend is.
Voorkom dus eindeloze ruzies na een scheiding door in het ouderschapsplan een oudercoördinator op te nemen. Dat is een neutrale derde persoon die helpt bij beslissingen wanneer ouders het niet eens zijn. Door direct iemand te benoemen in het plan, kun je snel handelen bij conflicten zonder maandenlange strijd of rechtszaken. Zodra er iets speelt, zoals de keuze voor een sport of school, kan de coördinator meebeslissen en rust bewaren.
Wacht niet tot een rechter dit moet regelen; achteraf is dat moeilijk en kostbaar.
Een oudercoördinator voorkomt stilstand, strijd en stress voor het kind.
Dus je moet slim zijn, gewoon slim zijn. Je weet waar je mee te maken hebt. Als je in een situatie met veel conflicten zit, moet je gewoon zoveel mogelijk barrières opwerpen voor je echtgenoot, je nu ex-echtgenoot, zodat hij of zij deze dingen niet bij jou kan doen. En een ouderschapscoördinator inschakelen.
Coördinatie is iets dat zich in het land aan het ontwikkelen is. Elke staat doet het een beetje anders. Sommige staten hebben zelfs formele statuten en wetten opgesteld die het ouderschap regelen. Ouderschapscoördinatoren hebben daadwerkelijk de bevoegdheid om beslissingen te nemen, tenzij ze door de rechter worden teruggefloten. Het is dus een beetje alsof dit de beslissing is, tenzij de rechter me later vertelt dat ik ongelijk heb. En dat is precies wat je nodig hebt.
Want dan daag je de narcist bijna uit om naar de rechtbank te gaan en uit te leggen waarom de ouderschapscoördinator, de coördinator, heeft gezegd dat er niemand in de kamer mag zijn tijdens de therapie. Ik bedoel, geen enkele rechter zal hen overrulen. Dus er zijn gewoon een miljoen verschillende manieren waarop je jezelf kunt beschermen.
Maar weet je, het begint gewoon met ervoor te zorgen dat je een advocaat vindt die begrijpt welke bepalingen er in deze overeenkomsten moeten staan en dat je niet gewoon kunt doen zoals in elke andere zaak. Je kunt niet gewoon de standaardbepalingen gebruiken. Ze kunnen niet gewoon de laatste schikkingsovereenkomst nemen die ze twee weken geleden hebben opgesteld en die gewoon knippen en plakken in deze.
De vangrails
Er moet goed over nagedacht worden. Je moet ervoor zorgen dat de bepalingen specifiek zijn, en als je dat doet en je hebt de vangrails op hun plaats, zoals een ouderschapscoördinator en dat soort dingen. Dan kun je het overleven. Je kunt er doorheen komen en hopelijk kun je je kinderen naar de universiteit sturen. Dan hoef je niet meer met deze persoon te betalen.

John: ‘We proberen mensen te helpen weer gelukkig te worden. Ik noem mezelf geen coach, want wat ik echt doe is mannen helpen zich voor te bereiden op een echtscheiding. Veel van de dingen waar we het over hebben gehad, zijn dingen die ik doe als ik hen help zich voor te bereiden.’
‘Narcisme komt veel voor. En als mannen niet begrijpen wat er aan de hand is, worden ze weggevaagd door een vrouwelijke narcist. Ik ben blij dat ik hier wat licht op hebt kunnen werpen.’
✧

De ervaring van mannen die van een narcist scheiden, laat zien hoe belangrijk het is om alert te blijven op subtiele machtsverschuivingen — niet alleen juridisch, maar vooral emotioneel. Herstel begint bij bewustwording en grenzen stellen, ongeacht geslacht of land.
Wie leert om rustig te blijven in onrecht, herwint zijn vrijheid van binnenuit.




